Η Ἀνέμελη χώρα IX.

Η μαθητεία μου στο Γυμνάσιο ήταν ευκολότερη απο όσο με είχαν προετοιμάσει σαν υποψήφιο. Οι καθηγητές μας (έτσι λέγαν απο τότε τους δασκάλους στο γυμνάσιο - λύκειο δεν υπήρχε) ήταν τυπικοί και τυπολάτρες, επειδή δεν είχαν περιθώριο να επεκταθούν σε, εκτός της διδακτέας ύλης των μαθημάτων, άλλα θέματα. Ο φόβος της χούντας είχε παραλύσει πολύ κόσμο. Εδώ δεν μας άφηναν να ακούσουμε τραγούδια του Θεοδωράκη, θα τόλμαγε φιλόλογος π.χ. να μας μιλήσει διεξοδικότερα για τον Ύμνο εις την Ελευθερίαν του Διονύση Σολωμού; Πρόβλημα ωστόσο, για τους περισσότερους, ήταν η καθαρεύουσα και τα αρχαία ελληνικά. Η πρώτη φράση που μάθαμε στα αρχαία ήταν η προσφώνιση του Σωκράτη προς τον μαθητή του Κρίτωνα, όταν ο τελευταίος τον επισκέφτηκε στο κελί που τον είχαν κλεισμένο:

• Τι τηνικάδε αφίξαι ω Κρίτων; είχε ρωτήσει ο Σωκράτης.

Μας έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση! Ώστε έτσι ήταν τα αρχαία ελληνικά; Ακατανόητα σαν ποντιακά, αλλά χωρίς τη προφορά... Η φράση αυτή είχε γίνει σύνθημά μας, όλης της παρέας των συμμαθητών μου, για πάρα πολύ καιρό! Συμμαθήτριες δεν υπήρχαν. Όλα τα κορίτσια πήγαιναν σε ξεχωριστά σχολεία, μόνο γι αυτές. Σαν καθολικές καλόγριες, φόραγαν κάτι μπλέ ποδιές με άσπρο γιακά, πάνω απο τα ρούχα τους. Οι πιο τολμηρές ανασήκωναν την ποδιά λίγο πάνω απ’ το γόνατο κι αυτό όλοι το περνάγαμε για μίνι. Προσωπικά προτιμούσα τ’ αμαξάκια τα μίνι Κούπερ, που είχαν ξετρελλάνει όλη τη νεολαία τότε.

- Τι τηνικάδε αφίξαι ω Κρίτων; χαιρέταγα τη μάνα μου, μπαίνοντας στο σπίτι κι εκείνη αρνιότανε να μου απαντήσει...

Τα αρχαία ελληνικά και η καθαρεύουσα αποτέλεσαν, για την αφεντομουτσουνάρα μου, το πιο προκλητικό πεδίο δράσης, ύστερα απο την εγκυκλοπαίδειά μου. Πολλά θέματα και λήμματα της ακόμη κρυμμένης -στο πατάρι-  εγκυκλοπαίδειάς μου ήταν γραμμένα σε απλή (πιο πολύπλοκη απο το απλή, ειναι η αλήθεια) καθαρεύουσα και δυσκολευόμουνα πολύ να καταλάβω το περιεχόμενο. Στο γυμνάσιο μου δίνονταν η μοναδική ευκαιρία, μαθαίνοντας την καθαρεύουσα, όχι μόνο να ξαναδιαβάσω τα παρατημένα κείμενα αλλά να διευρύνω ακόμη περισσότερο τους ορίζοντές μου. Το ίδιο βέβαια ίσχυε και για τα αρχαία ελληνικά! Κι επειδή ήδη είχα γραφτεί σε φροντιστήριο για να μάθω και αγγλικά, ένοιωθα πολύγλωσσος με προοπτική... 

Απο τα υπόλοιπα μαθήματα της νέας εμπειρίας, κάπως ελκυστικά ήταν η Φυσική και η Χημεία. Τα υπόλοιπα ήταν άστα να πάνε... Ειδικά, όταν ξανάκουσα την θρησκευτικό μας να αναφέρεται, πάλι, στον Αβραάμ και τον Ισαάκ, κατάλαβα πως η ιστορία της Παλιάς Διαθήκης είχε εξαντληθεί και δεν υπήρχε άλλη παρακαταθήκη. 

Με τα λίγα κολυβογράμματα που άρχισα να μαθαίνω στην καθαρεύουσα, αποφάσισα να παρακολουθώ τις ομιλίες και τις συνεντεύξεις των συνταγματαρχών στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. Γρήγορα αντιλήφτηκα, πως οι ελληνικούρες τους απείχαν πάρα πολύ απο το συντακτικό και την γραμματική της καθαρεύουσας, που ακούραστα προσπαθούσε να μας μυήσει η φιλόλογός μας. Οι ελληνικούρες των συνταγματαρχών εντυπωσίαζαν πάρα πολύ τη μάνα μου, που θεωρούσε τον Παπαδόπουλο πολύ μορφωμένο άνθρωπο. Ούτε που ήθελε να ακούσει τις εύλογες αντιρρήσεις μου, όταν προσπαθούσα να της εξηγήσω, πως τα ελληνικά τους δεν συμβάδιζαν με τα ελληνικά που μάθαινα στο σχολείο. Η φιλόλογός μας ήταν αυστηρή, τυπική και απόμακρη. Μια μέρα, που τη βρήκα μπόσικια και χαλαρή, της ζήτησα να μας εξηγήσει τις διαφορές στη σύνταξη και το λεξιλόγιο του πολυαξιωματούχου δικτάτορα Παπαδόπουλου, που εκτός των άλλων ήταν και Υπουργός της Παιδείας, με την καθαρεύουσα που μας μάθαινε η ίδια. Η καημένη η κυρία, που δεν θυμάμαι το όνομά της, τα ‘χασε! Συγχίστηκε, κοκκίνησε, έχασε τα λόγια της και την ψυχραιμία της, μια σηκωνότανε απο την έδρα της και μια καθότανε και πάλι ξανασηκωνότανε, όταν ακούστηκε απο πίσω, απο τα τελευταία θρανία, η στεντόρεια και βαρειά απ’ το τσιγάρο, φωνή του πιο μαγκιόρου συμμαθητή μας:

• Τι τηνικάδε αφίξαι ω Κρίτων;

Ο πανζουρλισμός που ακολούθησε με ανάγκασε να σκεφτώ την μητέρα μου, που θα ‘πρεπε να είναι παρούσα, για να γίνει μάρτυρας της γελοιότητας και των συνταγματαρχών και της γλώσσας που διακονούσαν. Επειδή απο μικρό κι απο χαζό μαθαίνεται η αλήθεια...